Εκδήλωση σχημάτων ΕΑΑΚ Πολυτεχνείου:

Από τις αναδιαρθρώσεις στα προγράμματα σπουδών...
στην ανεργία και την επισφάλεια

Σε μια εποχή που τα πάντα γύρω μας αλλάζουν προς το χειρότερο, με τη δικαιολογία της προσπάθειας για οικονομική ανάκαμψη της χώρας, δεν θα μπορούσε να μην υποστεί πλήγματα και ο τομέας της εκπαίδευσης, καθώς και να αλλάξουν άρδην τα δεδομένα για την εργασιακή προοπτική των αποφοίτων. Η επικρατούσα αντίληψη που θέλει το επάγγελμα του μηχανικού ως μια σίγουρη και καλά αμειβόμενη εργασία, όχι μόνο ανήκει στο μακρινό παρελθόν, αλλά με βάση τη σημερινή κατάσταση, τόσο στον κλάδο των μηχανικών όσο και συνολικά, αποτελεί ανέκδοτο. Την ίδια στιγμή, εντός των σχολών προωθούνται αναδιαρθρώσεις στα προγράμματα σπουδών, οι οποίες χρήζουν σχολιασμού σε πολλά επίπεδα, σε σχέση με τις επιδιώξεις και τα αποτελέσματα που θα επιφέρουν. Για να φτάσουμε σε αυτές όμως, αξίζει να κάνουμε μια επιγραμματική αναφορά στις κύριες αλλαγές που συμβαίνουν στο εργασιακό τοπίο, καθώς και στην υπόσταση των πτυχίων.

Aυτή τη στιγμή, η εργασιακή πραγματικότητα όπως διαμορφώνεται για το σύνολο σχεδόν των μηχανικών, καθορίζεται εν πολλοίς από την κατάσταση στον κλάδο των κατασκευών, του οποίου οι δουλειές έχουν συρρικνωθεί σε υπερβολικά μεγάλο βαθμό λόγω κρίσης. Οι κύριες εξελίξεις είναι η κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, η γενίκευση των ελαστικών σχέσεων εργασίας, η αύξηση του ποσοστού εργαζομένων με μπλοκάκι (Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών), οι υπέρογκες αυξήσεις των ασφαλιστικών εισφορών, η κατάργηση του κώδικα ελάχιστων αμοιβών των μηχανικών και η ανεργία που αγγίζει το 40% στον κλάδο, ενώ είναι αρκετά μεγαλύτερη για τους νέους μηχανικούς. Η αδυναμία συντήρησης της δουλειάς των αυτοαπασχολούμενων και τα κλεισίματα των μικρών τεχνικών γραφείων, είτε αυξάνουν την ανεργία, είτε συμβάλλουν στην τάση αύξησης των μισθωτών που εργάζονται στους μεγάλους κατασκευαστικούς ομίλους, οι οποίοι είναι κερδισμένοι, ενώ καταφέρνουν και επεκτείνουν τις δουλειές τους και σε μεγάλα τεχνικά έργα χωρών του εξωτερικού. Όλα αυτά, έχουν αποτύπωση και στους ρυθμούς εγγραφής των νέων μηχανικών στο ΤΕΕ: απο 4000 περίπου νέες εγγραφές ετησίως το 2010, φτάσαμε στις 2000 εγγραφές το 2013. Προφανώς αυτό δε σημαίνει μη ενασχόληση με το επάγγελμα, αλλά μαύρη εργασία με ολοένα και σκληρότερους όρους. Η ανεργία είναι σε μεγάλο ποσοστό μακροχρόνια κι όχι ολιγόμηνη, ενώ η εργασιακή περιπλάνηση δεν λύνεται με τα εξευτελιστικά προγράμματα κατάρτισης voucher, τα οποία δίνουν υπερδιπλάσιο ποσό στο Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης, σε σχέση με τον “μισθό”. Ακόμη και η ελπίδα για εύρεση εργασίας, πλέον γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης από το ίδιο το ΤΕΕ, αφού οργανώνει επί πληρωμεί σεμινάρια κι εξετάσεις για την απόκτηση επαγγελματικών δικαιωμάτων (π.χ. εξετάσεις ενεργειακών επιθεωρητών) τα οποία μέχρι πρότινος κατοχύρωνε το πτυχίο.

Όσον αφορά τα πτυχία, μια κομβική εξέλιξη μετά την ψήφιση του νόμου Διαμαντοπούλου με ό,τι αυτός προέβλεπε για τους κύκλους σπουδών, ήταν η ψήφιση του «Μεσοπρόθεσμου» το 2012. Με αυτήν πέρασε η υποβάθμιση της δημόσιας ανώτατης εκπαίδευσης, με την ακαδημαϊκή και επαγγελματική ισοτίμηση των πτυχίων των κολλεγίων με αυτά των πανεπιστημίων από το ελληνικό κράτος. Ακόμη, με την εφαρμογή του ατομικού φακέλου προσόντων για κάθε φοιτητή, οδηγούμαστε σε ένα αέναο κυνήγι ECTS, ώστε να εξασφαλίσουμε τη συνέχιση των σπουδών μας στον επόμενο κύκλο, αλλά και για να διεκδικήσουμε και μια από τις (λιγοστές ούτως ή άλλως) θέσεις στην αγορά εργασίας. Το ότι η εφαρμογή των ECTS υπονομεύει το ενιαίο 5ετές δίπλωμα, γίνεται σαφές κι από την απόφαση του Υπουργείου Παιδείας τον Απρίλη 2014, να αντιστοιχίσει τα διπλώματα των πολυτεχνείων στο επίπεδο 6 του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων (το οποίο είναι κομμένο και ραμμένο στα μέτρα των ECTS), δηλαδή στο ίδιο επίπεδο με τους αποφοίτους των ΤΕΙ και των κολλεγίων. Η εξίσωση των πτυχίων, σύμφωνα με τις επιταγές της Ε.Ε. (συνθήκη Μπολόνια), οδηγεί στην διάσπαση του ενιαίου πενταετούς πτυχίου του δημόσιου ΑΕΙ σε Bachelor και Master (3+2 ή 4+1 έτη) υποκύπτοντας στις πιέσεις των ιδιωτικών, αλλά και των κρατικών πανεπιστημίων με «μεταλλαγμένο» πρόγραμμα σπουδών, για πιο γρήγορες σπουδές. Αυτή η κατεύθυνση ενισχύεται στα ελληνικά ΑΕΙ με τη σύνταξη των νέων οργανισμών (αν και το θέμα έχει “παγώσει” το τελευταίο διάστημα), οι οποίοι με πολιορκητικό κριό τη διάρθρωση των σπουδών σε 3 κύκλους (προπτυχιακό, μεταπτυχιακό, διδακτορικό), μεθοδεύουν τη διάσπαση των πτυχίων και τον κατακερματισμό των γνωστικών αντικειμένων. Ο σκοπός των παραπάνω αλλαγών στα πτυχία, είναι η δημιουργία αποφοίτων πολλών ταχυτήτων, που θα αποτελούν φτηνό, ευέλικτο, εύκολα και άμεσα εκμεταλλεύσιμο εργατικό δυναμικό. Αυτοί είναι οι εργαζόμενοι του μέλλοντος, που δεν έχουν επαγγελματικά δικαιώματα και συλλογικές διεκδικήσεις και οδηγούνται σε ατομική διαπραγμάτευση με την εργοδοσία, ενώ ζουν για να πληρώνουν ξανά και ξανά την επανακατάρτισή τους. Σαν κερασάκι στην τούρτα έρχεται και το πόρισμα/πρόταση της ομάδας εργασίας επί των επαγγελματικών θεμάτων του ΤΕΕ/ΤΚΜ, το οποίο προτείνει οι νέοι μηχανικοί, παρά την εγγραφή τους στο ΤΕΕ, να μην εχουν δικαίωμα άσκησης επαγγέλματος, αλλα μόνο το δικαίωμα εργασίας ως μηχανικοί junior/υπομηχανικοί υπό την καθοδήγηση μηχανικού ανώτερης βαθμίδας! Επίσης, τον τελευταίο καιρό το ΤΕΕ συζητάει την επιβολή του ορίου των 4,5 ECTS για την εξασφάλιση-”ξεκλείδωμα” ενός συγκεκριμένου επαγγελματικού δικαιώματος. Ξέρουμε πολύ καλά τι σημαίνει αυτό για κάποια μαθήματα που έχουν λιγότερα ECTS.

Μέσα σε αυτό το τοπίο έρχονται οι αναδιαρθρώσεις των προγραμμάτων σπουδών ανά τμήμα. Επιστρατεύεται η κλασσική τακτική των εν κρυπτώ συνεδριάσεων των οργάνων του κάθε τμήματος και της αγνόησης των αιτημάτων των φοιτητών και των συλλογικών τους διαδικασιών. Εξυμνούνται οι απαιτήσεις της “αγοράς εργασίας” και των εξωτερικών αξιολογήσεων των τμημάτων. Ωστόσο, ως σχήματα της ΕΑΑΚ, επιλέγουμε να αναμετρηθούμε με αυτές τις αναδιαρθρώσεις και να προσπαθήσουμε να εξάγουμε κάποια συμπεράσματα, ώστε να δώσουμε συγκεκριμένους αγώνες. Μέσα στις σχολές, ενάντια στην “ορθολογική διαχείριση” της υποβάθμισης του δημόσιου πανεπιστημίου (π.χ. μειώσεις μαθημάτων λόγω έλλειψης μελών ΔΕΠ), στον κατακερματισμό των γνωστικών αντικειμένων, στη δημιουργία αποφοίτων πολλών ταχυτήτων (που είτε είναι υπερεξειδικευμένοι σε ένα συγκεκριμένο αντικείμενο, είτε ξέρουν λίγο απ' όλα χωρίς δυνατότητα συνολικής εποπτείας), στους αλλεπάλληλους εξεταστικούς και οικονομικούς φραγμούς ανάμεσα στους κύκλους σπουδών, στην επιβολή προαπαιτουμένων και αλυσίδων μαθημάτων, στις αντιδραστικές αλλαγές των περιεχομένων των μαθημάτων κλπ. Η διεξοδική ανάλυση των επιμέρους αλλαγών σε κάθε τμήμα, δεν θα μπορούσε να χωρέσει σε αυτό το κάλεσμα, κι επιδιώκουμε να ανοίξει σε μια πλούσια κουβέντα της εκδήλωσής μας, έχοντας ταυτόχρονα και πρακτικές απολήξεις στο πως θα κινηθούμε το επόμενο διάστημα πάνω στο θέμα αυτό. Ταυτόχρονα όμως, είναι απαραίτητο να δοθεί αγώνας κι έξω από τις σχολές, μαζί με τους εργαζόμενους μηχανικούς του κλάδου, το Σωματείο Μισθωτών Τεχνικών αλλά και νέες μορφές οργάνωσης που προκύπτουν στον κλάδο, όπως η Ανοιχτή Συνέλευση Μηχανικών, που κινητοποιούνται και πετυχαίνουν νίκες σε καιρούς κρίσης (δεν είναι λίγα τα παραδείγματα από νίκες σε εργατικούς αγώνες που οργάνωσε το ΣΜΤ, καθώς και τα φρεναρίσματα που έχουν μπει στην αντιασφαλιστική επιδρομή των κυβερνήσεων). Η επαναθέσπιση των συλλογικών συμβάσεων, η απαγόρευση των απολύσεων, οι αυξήσεις μισθών, η πάλη για μόνιμη και σταθερή εργασία ενάντια στα προγράμματα voucher, το μπλοκάρισμα της αποστοίχισης των επαγγελματικών δικαιωμάτων από τα πτυχία (με συμβουλάτορα των κυβερνήσεων το ΤΕΕ), είναι ζωτικής σημασίας για την καλυτέρευση της εργασιακής προοπτικής των μηχανικών-τεχνικών.

Στο χέρι μας είναι, λοιπόν, να υπερασπιστούμε τα πτυχία, για την πλήρη κατοχύρωση επαγγελματικών δικαιωμάτων στο γνωστικό αντικέιμενο των σπουδών. Για να σταματήσουμε την επιχειρούμενη μετατροπή των πτυχίων σε διαβατήριο για μια ζωή με επί πληρωμή σεμινάρια – εξετάσεις και αναγκαστική εργασία – μαθητεία. Σε όλα τα παραπάνω απαντάμε με ενότητα και αγώνες. Ενότητα με τους συναδέλφους που ήδη δουλεύουν και οι νέες νομοθεσίες τους πλήττουν και τους οδηγούν στην εξαθλίωση, με τους ανέργους του κλάδου που οποιαδήποτε βλέψη τους για εργασία θυσιάζεται στο βωμό της ανάπτυξης, με τους συμφοιτητές μας που δεν βλέπουν την μετανάστευση ως μόνη λύση στη ζωή τους, που ενδιαφέρονται για την εππιστημονική ανάπτυξη του κλάδου προς όφελος της κοινωνίας, που αρνούνται να αποδεκτούν τη σύγχρονη σκλαβιά ως τετελεσμένο γεγονός. Και φυσικά, αγώνα μαζικο, μέσα απο τις γενικές συνελέυσεις των συλλόγων μας, ως φοιτητές σήμερα και μέσα απο το Σωματείο Μισθωτών Τεχνικών αύριο. Σήμερα που η επίθεση απο μεριάς κεφαλαίου εκφράζεται σε κάθε έκφανση της ζωής μας, η αντίσταση, ο αγώνας και η αλληλεγγύη μεταξύ όλων αυτών που πλήττονται είναι καθήκον.

ΕΑΑΚ Πολυτεχνείου